OPINIA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO

z dnia 11 stycznia 2013 r.

w sprawie projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) w zakresie funkcji depozytariusza, polityki wynagrodzeń i sankcji

(CON/2013/4)

2013/C 96/04

Wprowadzenie i podstawa prawna

W dniu 19 września 2012 r. Europejski Bank Centralny (EBC) otrzymał wniosek Parlamentu Europejskiego o wydanie opinii w sprawie projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) w zakresie funkcji depozytariusza, polityki wynagrodzeń i sankcji (1) (zwanego dalej „projektem dyrektywy”).

Właściwość EBC do wydania opinii w sprawie projektu dyrektywy wynika z art. 127 ust. 4 oraz art. 282 ust. 5 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, jako że projekt dyrektywy zawiera postanowienia mające wpływ na przyczynianie się przez Europejski System Banków Centralnych do należytego wykonywania przez właściwe organy polityk w odniesieniu do nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi oraz stabilności systemu finansowego zgodnie z art. 127 ust. 5 Traktatu. Rada Prezesów wydała niniejszą opinię zgodnie ze zdaniem pierwszym art. 17 ust. 5 Regulaminu Europejskiego Banku Centralnego.

Uwagi ogólne

EBC generalnie popiera projekt dyrektywy, którego celem jest wzmocnienie ram prawnych dotyczących UCITS, w szczególności w odniesieniu do: (i) polityki wynagrodzeń i praktyki w tym zakresie mających zastosowanie do kadry kierowniczej wyższego szczebla, osób podejmujących ryzyko działalności i osób sprawujących kontrolę; (ii) zasad wyznaczania depozytariuszy na rzecz funduszu UCITS oraz wykonywania funkcji depozytariusza, w tym powiązanych zasad dotyczących odpowiedzialności oraz (iii) zasad dotyczących sankcji i środków administracyjnych. EBC uważa, że nowe zasady mogą odgrywać ważną rolę w zapobieganiu nadużyciom i zwiększaniu zaufania inwestorów. EBC zauważa, że proponowane wzmocnienie ram prawnych dotyczących UCITS jest podejmowane we właściwym momencie, biorąc pod uwagę efekty już osiągnięte poprzez regulacje dotyczące zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi zawarte w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (2) (zwanej dalej „dyrektywą ZAFI”).

Uwagi szczegółowe

1.   Ponowne wykorzystanie aktywów przez depozytariusza UCITS

EBC uważa, że projekt dyrektywy powinien w wyraźny sposób zabraniać depozytariuszowi UCITS lub innym podmiotom, którym przekazano zadanie utrzymywania aktywów funduszu UCITS ponownego wykorzystania aktywów przez nie zarządzanych na własny rachunek. Praktyki takie mogą narażać na ryzyko inwestorów, a także rodzić ryzyka mające znaczenie z perspektywy stabilności finansowej z uwagi na wynikającą z tych praktyk dźwignię finansową. W tym kontekście EBC uważa, że ramy prawne dotyczące UCITS powinny być w tym zakresie bardziej restrykcyjne niż dyrektywa ZAFI, która pozwala na ponowne wykorzystanie aktywów pod warunkiem uprzedniego uzyskania zgody zarządzających funduszem. Jest to uzasadnione faktem, że produkty UCITS są powszechnie dystrybuowane wśród inwestorów detalicznych, podczas gdy fundusze zarządzane zgodnie z przepisami dyrektywy ZAFI są generalnie zarezerwowane dla inwestorów profesjonalnych.

2.   Przekazanie uprawnień

Projekt dyrektywy pozwala na przekazanie zadań depozytariusza w zakresie przechowywania aktywów subpowiernikowi pod pewnymi warunkami, które – zgodnie z uzasadnieniem – są ujednolicone z warunkami mającymi zastosowanie zgodnie z dyrektywą ZAFI. W tym zakresie EBC uważa, że ochrona inwestorów detalicznych wymaga bardziej restrykcyjnych zasad dotyczących depozytariuszy UCITS niż w przypadku depozytariuszy wyznaczonych przez zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. W szczególności przekazanie uprawnień przez depozytariusza UCITS subpowiernikowi z siedzibą poza Unią Europejską powinno w każdym przypadku podlegać odpowiednim zabezpieczeniom, takim jak minimalne wymogi kapitałowe oraz efektywny nadzór w danym kraju. Wreszcie, potrzebny jest także przegląd w odniesieniu do utrzymania wyłączeń pozwalających podmiotom w krajach trzecich funkcjonować jako subpowiernicy depozytariuszy UCITS pomimo tego, że nie spełniają wymogów dotyczących przekazywania uprawnień określonych przez prawo Unii.

3.   Kwalifikowalność do pełnienia roli depozytariusza UCITS

EBC popiera wprowadzenie warunków kwalifikowalności, zgodnie z którymi depozytariuszami UCITS mogą być tylko instytucje kredytowe i firmy inwestycyjne. Zmniejszy to ryzyko oszustw wobec inwestorów w wyniku wyznaczenia depozytariusza UCITS nie podlegającego odpowiedniemu poziomowi regulacji i nadzoru. Ponadto należy dokonać dalszej oceny tego, czy proponowane zasady dotyczące wymogów kapitałowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych (3) w wystarczający sposób zabezpieczają wykonywanie funkcji depozytariusza UCITS, biorąc pod uwagę skalę i złożoność UCITS, dla których funkcje te są wykonywane oraz ryzyko związane z odpowiedzialnością, jakie funkcje te generują.

4.   Odpowiedzialność

EBC uważa, że „wydarzenia zewnętrzne poza uzasadnioną kontrolą” (4), które powodują możliwość uwolnienia się przez depozytariusza od odpowiedzialności na mocy umowy powinny zostać określone w szczegółowy sposób w aktach delegowanych Komisji, z odniesieniem do kategorii aktywów, które można uznać za utracone w wyniku takich wydarzeń zewnętrznych oraz określonych typów przewidzianych wydarzeń.

Proponowane przez EBC zmiany w projekcie dyrektywy wraz z ich uzasadnieniem zamieszczono w załączniku.

(1)  COM(2012) 350 final.

(2)  Dz.U. L 174 z 1.7.2011, s. 1. Zob. punkt 174 opinii EBC CON/2009/81 z dnia 16 października 2009 r. w sprawie projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmieniającej dyrektywy 2004/39/WE i 2009/…/WE (Dz.U. C 272 z 13.11.2009, s. 1). Opinie EBC są publikowane na stronie internetowej EBC pod adresem: http://www.ecb.europa.eu

(3)  Zob. projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie warunków podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi i zmieniającej dyrektywę 2002/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dodatkowego nadzoru nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń oraz przedsiębiorstwami inwestycyjnymi konglomeratu finansowego (COM(2011) 453 wersja ostateczna) oraz projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych (COM(2011) 452 wersja ostateczna).

(4)  Zob. art. 26b lit. f) dyrektywy 2009/65/WE wprowadzony przez art. 1 pkt 8 projektu dyrektywy.